Een beschouwing over kinderbijbels
Tekst: ds. Gerhard ter Maat
Kleutervertelboek van Anne de Vries
Zoals zoveel kinderen in de jaren vijftig ben ik opgegroeid met het Kleutervertelboek voor de Bijbelse Geschiedenis van Anne de Vries. Ik herinner mij, dat ik regelmatig erin bladerde en de platen bekeek. Talloze vragen had ik hierbij, zo zeer zelfs dat op bepaalde momenten mijn moeder dacht: ‘Stop alsjeblieft met vragen, want ik weet niet meer wat ik moet antwoorden.’ Klaarblijkelijk was toen al heel pril de interesse voor de theologie aanwezig of is deze mede door het Kleutervertelboek ontstaan.
Lammetje
Toen ik nog niet zo lang predikant was, had ik een plezierig gesprek met twee jonge mensen die wilden gaan trouwen. Ik vroeg aan het bruidspaar welk Bijbelgedeelte hen zou aanspreken in de huwelijksdienst. De bruidegom reageerde: ‘Ik zou het fijn vinden, dat het over ‘Lammetje’ gaat.’ Ik moest even mijn hersenen pijnigen, want ik kon mij niet zo gauw een Bijbelgedeelte voorstellen, waarin ‘Lammetje’ een centrale rol speelt. Toen realiseerde ik me: de bruidegom is groot geworden met ‘Anne de Vries’. In een van de verhalen vertelt deze over ‘Lammetje’. Hij maakt daarbij gebruik van wat we lezen in Lucas 15:1-7 (het verloren schaap) en in Johannes 10:11-16 (Ik ben de goede herder). Zo is het verhaal ‘Lammetje’ ontstaan, waarbij het accent vooral ligt op de veiligheid, die de herder biedt aan het verdwaalde lammetje.
Geen lieve Jezus
Door het gesprek met het bruidspaar heb ik als jonge dominee opnieuw het verhaal van ‘Lammetje’ gelezen. Ik ontdekte, dat het zowel in Lucas 15 als in Johannes 10 misschien dan ook wel het element van geborgenheid te ontdekken valt, maar allereerst gaat het in deze Bijbelgedeelten om een heel kritische Jezus. Jezus heeft niet mis te verstane kritiek op hoe leidinggevende personen omgaan met mensen, die aan de rand van de samenleving verkeren. Jezus is beslist niet altijd een lieve Jezus. Was dat wel zo geweest, dan was hij niet aan het kruis terechtgekomen.
Met een kritisch oog kijken
Zonder de betekenis van het Kleutervertelboek van Anne de Vries in vroegere tijd te ontkennen, heb ik ontdekt, dat het goed is om met een kritisch oog te kijken naar boeken, die kinderen vertrouwd willen maken met de Bijbel. En ze zijn er volop: boeken voor kleuters die aan hen de verhalen uit de Bijbel willen vertellen. Wij hebben thuis niet alleen de kinderbijbels uit de periode toen onze kinderen nog jong waren, maar met het oog op onze kleinkinderen hebben we ook nieuwere uitgaven gekocht. Wanneer ze bij ons logeren, mogen ze zelf kiezen uit welk boek ze worden voorgelezen en ook welk verhaal. Ze mogen het ook zelf doen wanneer ze de leeskunst enigszins machtig zijn.
Een theoloog schrijft Bijbelverhalen voor kinderen
Omdat door onze kleinkinderen bij mij de interesse is gebleven in vertelboeken rond de Bijbel, viel het me op, dat dit jaar ‘Mijn Bijbelverhalen’ is verschenen, een vertaling van ‘My Big Story Bible’ van de Britse nieuwtestamenticus Tom Wright, een theoloog die ik zeer waardeer. Dat juist hij Bijbelverhalen voor kinderen heeft geschreven intrigeerde mij zo, dat ik dit boek meteen gekocht heb.
Geen losse verhalen
Mij spreekt de opzet erg aan. Elk verhaal beslaat niet meer dan een pagina, waarbij ook wordt aangegeven, waar het in de Bijbel staat. Omdat het in nogal wat kinderbijbels lijkt, alsof het allemaal losse verhalen zijn, streeft Tom Wright ernaar te laten zien, dat alle verhalen in de Bijbel met elkaar te maken hebben. Hij doet dat door bij elke vertelling de vraag te stellen: Welk verhaal heeft hiermee te maken? Bij ‘God maakt de wereld’ wijst hij bijvoorbeeld door naar het verhaal ‘God belooft een nieuwe wereld’. Het sterke van ‘Mijn Bijbelverhalen’ is dat er ook thema’s aan de orde komen die in andere kleuterbijbels niet of nauwelijks te vinden zijn. Er is aandacht voor het Bijbelboek Spreuken, de profeet Jesaja, de brieven in het Nieuwe Testament, de visioenen in de Openbaring van Johannes. Vanzelfsprekend nemen Jezus zijn dood en opstanding een centrale plaats in. En ook niet onbelangrijk: de illustraties van Helena Pereze Garcia zijn kleurrijk en passen prachtig bij de vertelling.
Wat vindt de doelgroep ervan?
Nu zou het kunnen zijn dat alleen ik, een man op leeftijd, enthousiast ben over ‘Mijn Bijbelverhalen’. De doelgroep is echter: kinderen van 6 tot 10 jaar. Daarom kwam het heel goed uit, dat we in de meivakantie het gezin van onze Brabantse dochter en schoonzoon te logeren hadden. Aan onze kritische kleinzoon Wilco (bijna 8 jaar) heb ik gevraagd om steeds eerlijk te zeggen, wat hij van de verhalen vindt. Wilco was enthousiast en heel geïnteresseerd in de verhalen, die hij tot dan toe nog niet gehoord had. Zijn zussen Eline en Anne reageerden ook positief. We merkten, dat de verhalen uitnodigden tot gesprek, o.a. over slavenhouder Filemon en zijn weggelopen slaaf Onesimus.
De kinderen waren enthousiast, hun moeder en vader ook, evenals hun oma en opa. Wie weet zijn er meer gezinnen, die plezier kunnen beleven aan ‘Mijn Bijbelverhalen’.