Menig echtpaar heeft zijn kind(eren) tijdens een doopdienst laten dopen met doopwater uit het doopbekken van dit doopvont. Vont is afgeleid van het Latijnse fons, wat bron betekent. Als kunsthistorica deed ik onderzoek naar alle beelden, reliëfs en plastieken van de beeldhouwer Willem Hendrik Berkhemer (1917-1998) en kwam zo uw doopvont op het spoor. De doopvont van graniet is gebeeldhouwd in 1958 door bovengenoemde beeldhouwer.
Wat stelt de doopvont voor
Als we het goed bekijken kunnen we een knielende engel zien met twee vleugels, met op het hoofd het ronde doopbekken. Berkhemer heeft gebruikgemaakt van bovenstaand motief, dat veel voorkomt in Zweden, Duitsland en Denemarken. Vaak is het daar traditioneel afgebeeld zoals engelen meestal zijn afgebeeld, maar Berkhemer koos ervoor om het beeld minimalistisch, dus eenvoudig, zonder franje en niet traditioneel af te beelden. Je zou de doopvont ook abstract weergegeven kunnen noemen. Erg modern in 1958 dus.
Willem Berkhemer; beroemde voordrachtskunstenaar van Bijbelse verhalen
Waarom koos het kerkbestuur in 1957 ervoor om een doopvont te laten beeldhouwen door Berkhemer? Welnu: Berkhemer kent een intrigerend levensverhaal. Hij was namelijk vanaf zijn 17e levensjaar een beroemde voordrachtskunstenaar van Bijbelse verhalen. Zo heeft hij ook in uw kerk voordrachten gehouden over de Saul, David- en Absalom-tragedie of de Profetieën en de boeken van Jeremia en Jesaja uit de Statenvertaling. Misschien zijn er nog ouderen onder u die als kind de voordrachten bijwoonden. Overal in het land hield Berkhemer voordrachten: in kerken, voor de Koninklijke familie tijdens Kerst, bij Volksuniversiteiten, in het Concertgebouw in Amsterdam samen met de beroemde harpiste Rosa Spier, bij een Unesco Conferentie etc.
Echter in 1954, op zijn 37e levensjaar, kwam er een ommezwaai in Berkhemers leven toen hij koos voor de beeldhouwkunst. Op een vraag van uw kerkbestuur om een Bijbelse voordracht te houden zei hij toentertijd: ’Ik wil wel een voordracht houden, maar ik ben nu ook beeldhouwer.’ Zo kreeg hij de opdracht voor een doopvont in uw kerk. De eerste opdrachten waren bijna allemaal voor christelijke scholen en kerken (gevelstenen met christelijke voorstellingen en doopvonten). Later hadden de beelden die Berkhemer creëerde ook andere, meer wereldse thema’s tot onderwerp.
Oeuvrecatalogus getiteld: Willem Berkhemer. Beeldhouwer
Wellicht bent u nieuwsgierig geworden naar de intrigerende levensloop van Berkhemer, zijn 107 beeldhouwwerken, plastieken en reliëfs en de reden van zijn fascinatie voor engelen of serafijnen, gebeeldhouwd of in brons gegoten zoals onderstaande ‘Knielende Engel met lelie’ uit 1981.
Dat is allemaal te lezen en te bekijken in de door mij samengestelde en in eigen beheer uitgegeven oeuvrecatalogus ‘Willem Berkhemer. Beeldhouwer’.
Het kunstboek is prachtig vormgegeven in full colour en beslaat 135 pagina’s, waarvan 61 pagina’s tekst over de intrigerende levensloop van Berkhemer, gelardeerd met foto’s. In de oeuvrecatalogus (74 pagina’s) staan al zijn beeldhouwwerken, waaronder ook die van uw doopvont, gefotografeerd door de beroepsfotograaf Geert de Groot.
Het kunstboek haalde de pers in de Stentor op 3 januari jl.
Uw plaatsgenote, de journaliste Nieke Hoitink, schreef een groot artikel met de kop: ‘Willem Berkhemer onbekend? Maar de beeldhouwer is echt overal. Wilma Nijenhuis-ten Arve uit Lochem wil kunstenaar uit de vergetelheid halen.’
Saillant detail: Nieke is ook gedoopt met water uit dit doopvont.
Wilt u dit boek aanschaffen, dan kunt het bij mij bestellen: drs. Wilma Nijenhuis-ten Arve, kunsthistorica nijenhuis141@gmail.com De prijs is € 27,25. Met verzendkosten € 34,50.