Sleutel
Wat is geloven? Al een paar weken luister ik naar een serie gesprekken over geloven. Tenminste dat zeggen ze in de aankondiging. Ik hoor van alles over rituelen, christelijke feestdagen, bidden, Bijbellezen, psalmberijmingen, levensgeschiedenissen, vertalingen, boekentips, dichtregels, inspiratiebronnen, maar wat geloven deze gelovigen?
Tijd om in de Oude Helena voor mezelf de vraag te stellen: Wat is geloven? Ik hoor in mijzelf mijn oordelen over deze jonge gasten met hun genodigden, het klinkt voor mij meer naar theologie en godsdienst dan dat ik hoor wat geloven voor hen betekent. Wie ben ik om een oordeel over gelovigen te hebben? In naam van ‘Het geloof’ zijn al miljoenen mensen vermoord. Blijkbaar moet Het ware geloof de wereld veroveren en de ongelovigen moeten bestreden, bekeerd of opgeruimd worden. Wie heeft er last van ongelovigen? Is dat omdat het ‘anders-zijn’ onze zekerheden bevraagt? Of iemand elke dag bidt, of alleen op zondag, wat maakt dat uit?
Wat is geloof? Is het aanvaarden wat niet bewezen kan worden? De aarde was plat totdat aangetoond werd dat zij toch echt rond is. De werkzame natuurkrachten zijn niet ‘Gods wil’, maar een aarde die door het eindeloze risicovolle ingrijpen en uitputten door mensen, uit het lood geslagen raakt. Iedereen mag op geheel eigen wijze het ongelooflijke van God omschrijven, iedereen mag er ook voor kiezen om een letterlijke tekst uit de Bijbel te omarmen. De een zal afbeeldingen verfoeien en de ander zoekt overal naar het beeld van Maria, om haar troost te kunnen ontvangen. Ik vind het mooi dat er in het Hebreeuws en in het Arabisch tientallen namen voor God zijn, juist om aan te duiden dat ZHij onbenoembaar is, zoveel oneindiger dan wij kunnen bevatten.
De bijzondere ervaring van gezamelijkheid in een kerkdienst, is toch anders dan een popconcert, een bruiloft of iets dergelijks. De rituelen, de teksten, de liederen, de gebeden, de architectuur, de symbolen: het zijn allemaal hulpmiddelen om tot een geloofsbeleving te komen, maar ze verklaren ‘het geloof’ niet. Ieder heeft zo een eigen sleutelmoment om tot het besef te komen dat geloven net zo’n wezenlijk onderdeel is van jezelf als de liefde. Mijn sleutel tot mijn latente geloven was de opmerking van een jonge vriend: ‘Ik moet jullie iets vertellen: ik geloof dat ik geloof.’ Ik kon hem vertellen dat voor mij een Godsbesef altijd aanwezig is, ook als ik er geen aandacht aan besteed.
Gea Evenhuis